ازدواج موقت يا آدرس عوضي به ملت؟
اميد معماريان o.memarian@roozonline.com - چهارشنبه 16 خرداد 1386 [2007.06.06]

طرح مجدد داستان "ازدواج موقت" ازسوي وزيرکشور، درست هنگامي که نيروهاي تحت امر وي درخيابان هاي شهر، بر پوشش زنان ودختران وپسران خرده مي گيرند و آداب ومناسبتات ديگري را ازآنها طلب مي کنند، درخورتامل است. وزير سياسي ترين وزارتخانه کشور که هنوز ازدستگيري فعالاني که درتجمعي مسالمت آميز خواستار تغيير قوانين تبعيض آميزبرعليه زنان بوده اند، فارغ نشده البته نگفته که چنين راه حلي از چه مجراي کارشناسي وبا حضور چه بخش هايي ازمردم که تجلي آنها درسازمان هاي غيردولتي متخصص و دانشگاه هاست، گذشته است؟ پورمحمدي درسخناني گفته است: " مگر امکان دارد که اسلام نسبت به جوان 15 ساله اي که خداوند شهوت را در وجود او قرار داده، بي تفاوت باشد؟ در جامعه ما ميان پسر و دختر ارتباط وجود دارد آيا بايد از کنار اين مساله چشم بسته بگذريم؟ ما اگر نخواهيم براي پاسخگويي به نياز جنسي جوانان راه حل عملي ارائه دهيم بايد منتظر تخلفات و تبعات فراگير اين مشکل باشيم." دراين خصوص چند نکته قابل تامل است:

1- طي سالهاي گذشته بارها موضوع برخورد منطقي با نيازهاي جامعه جوان ايراني به مسئولان گوشزدشده است. بارها درخصوص ناکارايي سختگيري هاي اجتماعي، ممنوعيت ها و مقرراتي که دائما ازسوي مردم شکسته مي شود، هشدار داده شده است. اما تا عوارض پديده اي به عريان ترين شکل خود تارو پود جامعه را به خطر نياندازد، سياستگذاران جامعه اسلامي، از تلاش براي اعمال "سعي وخطا" در سياست هاي ناآزموده خود باز داشته نمي شوند. نمونه چنين سياست هايي را مي توان طي سالهاي گذشته به کرات سراغ گرفت. صرف نظر ازآنکه راه حل مشکلات جامعه جواني که مفر اندک و پرخطري براي رابطه باغيرهمجنس دارد چيست، ازسخن وزيرکشور مي توان چنين نتيجه گرفت که مشکلاتي که هم اکنون درحوزه جواني با آن مواجه هستيم، به هيچ عنوان قابل پنهان کردن نيست. تا پيش ازاين هم نبود، اما درحال حاضر آنچنان تبعات چند جانبه وپيچيده اي پيدا کرده که حتي امنيتي ترين وزير کابينه را به طرح آنچه زماني "راه حل هاي ليبرالي" ناميده مي شد، وادارکرده است. آقاي وزيرخوب است بگويند وضعيت موجود نتيجه چه سياست هايي است وچه کساني و يا چه رويکردهايي بحران هاي ياد شده را شکل داده اند؟

2- اما مساله اينجاست که با آنکه مسئولين مي دانند، سياست هاي اجتماعي شان طي سالهاي گذشته تبعات وخيمي را براي نسل جوان کشوربه همراه آورده است، درمواجهه با آن بارديگر روش هاي ناآزموده ديگري را مطرح مي سازند. درواقع به جاي آنکه مقامات دولتي، با طرح مسائلي که هم اکنون با آن مواجه هستند دررسانه ها وجرايد بخواهند با کمک مشاورين، متخصصين وسازمان هاي غيردولتي مرتبط به يافتن راه هاي مواجهه با مشکلات ويا بحران هاي احتمالي اقدام کنند، ناگهان از آستين هاي خود راه حلي بيرون مي آورند که دراينکه بتواند دراين حوزه راهگشاي حل مسائل باشند، ترديد هاي جدي وجود دارد. درواقع "ازدواج موقت" سهل ترين، سبک ترين، ساده انديش ترين طرز برخورد با مسائلي است که هم اکنون در درون جامعه ايراني عمق يافته و نه تنها به دليل مشکل دراطفاي هيجان جنسي ، بلکه ناشي از مجموعه اي ازسياست هاي نادرست و هزينه زاي اجتماعي است که تاوقتي وجود دارد، آسياب به همين منوال خواهد چرخيد.

3- شگفت انگيزآنکه، وزارت کشورو دستگاه هاي مرتبط، در حالي از مزاياي ازدواج موقت سخن مي گويند، که درحال حاضر حق وحقوق زنها در ازدواج دائم نيزرعايت نمي شود، چه برسد به آن سامان نيم بندي که درازدواج موقت حاکم است و پيش زمينه فرهنگي نامناسبي که نسبت به آن وجود دارد. به نحوي که بسياري حاضرند پيه روابط خارج از ازدواج را به تن بمالند، اما عنوان "صيغه" و"ازدواج موقت" را برخود تحمل نکنند. وقتي حقوق زنان با صدها وهزارها سکه مهريه و ديگر تضمين هاي احتمالي رعايت نمي شود واز محيط خانه تا دادگاه گرفته تا عرصه قانون، دستشان دربرابر مردان کوتاه مي باشد، چگونه وزير کشور بي مهابا از "ازدواج موقت" به عنوان راه حلي براي حل مساله " ارضاي ميل جنسي جوانان" سخن مي گويند؟ عدم وجود زيرساخت هاي حقوقي مناسب درازدواج که توسط قوانين تبعيض آميز وفرهنگ مردسالارنه اي که درجاي جاي جامعه توسط نهادهاي تبليغي وارشادي به آن دامن زده مي شود، پيشاپيش معلوم است که با قرباني کردن زنان گره خورده است وآبي با آن گرم نمي شود.

4- آقاي وزير کشوربهتر وديگر مسئولين کشور دولت مهرورز که عملا بي مهريشان نسبت به جامعه زنان تمامي ندارد و حتي خواست منطقي ومسالمت آميز آنها را براي تغيير قوانين تبعيض آميزضد زن با سرکوب ودستگيري وتهديد دمادم پاسخ مي دهند، چه نگاهي به زنان ومردان جامعه ايراني دارند که اينچنين سراسميه دست درکيسه مي کنند واز "ازدواج موقت" به عنوان "يک راه حل" سخن مي گويند؟ نگاه جنسيت زده مردانه به حل مسائل کشور و ساده انديشي درارائه راه حل براي پيچيده ترين مسائلي که طي دهه هاي گذشته يکي از عميق ترين مسائل زيرپوستي جامعه بوده است، نشان دهنده چيست؟ آقاي وزيرکشور، خوب است، با همان زناني که دستگير کردند وبه زندان انداختند وبدش هم نمي آمد فيلمي، نواري پرمي کردند تا نشان دهند که با بيگانگان درتماس هستند وچنين وچنان، تماس بگيرند و درجلسه اي صادقانه ازآنها بخواهد که بگويند نظرشان درخصوص مسائلي که يک شبه دراين مملکت درست نشده که با سخنراني مشعشع وي ازبين برود، چيست؟ زنان آنگاه خواهند گفت که مجازکردن کردن صيغه وانديشيدن تنها به اسلامي کردن اطفاي شهوت شهروندان، مشکلي را حل نمي کند. اگرچه ممکن است زندگي براي بعضي ها شيرين شود، اما قطعا ازتبعات چنين ساده انديشي، نهاد خانواده وجامعه هزينه هاي ديگري را خواهد پرداخت. آقاي وزير ودوستانشان درنهادهاي موزاي وغيرموازي امنيتي طي ماه هاي گذشته عملا درکار سرکوب کساني بوده اند که اگر قرارباشد کليدي براي حل معماهاي پيچيده حوزه زنان وجوانان يافته شود، هم آنجا بايد به جستجو رفت. ايشان که از جسارت براي جا انداختن ازدواج موقت سخن گفته اند، خوب است جسارت را درحوزه گفت وگو بازنان و يافتن راه حل مشکلات جامعه با استفاده از توان مردم – بخوانيد فعالان حوزه زنان- بيابند.

5- مساله اينجاست که با توجه به سياست هاي اقتصادي نا بساماني که طي سالهاي گذشته درجريان بوده - و پرواضح است ر دو سالي که از دولت آقاي احمدي نژاد مي گذردگلي به سرآن زده نشده - تهيه مسکن و يافتن شغل براي جوانان ايراني دشوارتر ازپيش شده است. با نرخ هاي موجود درخصوص اشتغال زايي و همچنين رقم هاي سرسام آوري که از افزايش قيمت مسکن واجاره ورهن درتهران وشهرهاي ديگر به گوش مي رسد، شوک آور نخواهد بود که انتظار داشته باشيم بسياري ازجوانان قيد ازدواج را زده باشند. آنگاه جامعه مي ماند، با ميليون ها نفري که بايد ازآغاز سنين بلوغ تا آخرين سالهاي دهه سي زندگي خود را درجامعه اي سرکنند که همه ما مي دانيم روابط طبيعي زن ومرد را درچه چارچوب هاي غيرانساني اي محصور کرده و هر روز براي رهايي از تبعات سياست هاي غلطي که برجامعه حکفرما کرده، طرحي نو درمي اندازد که نه تنها مشکلي حل نمي کند، مشکلات ديگري را به آنچه ازپيش بوده اضافه مي کند.


6- سخن آخر آنکه، وزير کشور علاقه مند به طرح ازداوج موقت –که در ميان همکيشان ايشان البته نه طرحي جديد که سنتي باسابقه به شمار مي رود- خوب است بگويند اساسا چه اتفاقي افتاد که ايشان به عنوان وزير کشور ومسئول امنيت داخلي، ناگهان به فکر اطفاي شهوت جوانان افتادند؟ خوب است روشن کنند که بين امنيت اجتماعي وشهري وفلان وبهمان وموضوع پاسخگويي به عريزه اي که وقتي به مردم مي رسد "حيواني" مي شود، چه رابطه اي برقراراست؟ آيا غيرازاين است که وقتي فشارهاي اقتصادي گرده هاي خانواده هاي بسياري را فشار مي دهد، برادران حلال مشکلات به اين فکر مي افتند تا با سخناني نخ نما شده از تمايل خود به برخي آسان گيريها درفضاي اجتماعي خبردهند؟ ولي، ماجرا آنجاست که از آن سالها که چنين تدابيري درجامعه با واکنشي مثبت مواجه مي شد سالها گذشته است. درواقع آقاي پورمحمدي وسرداران همراهشان براي ارائه چنين سخن هايي، دير به وزارت کشور آمده اند. هم اکنون زنان ومردان جوان ايراني آگاه تر و هوشيارتر ازآن هستند که با حرف هاي آقاي وزير ذوق کنند وگمان کنند تغييري ژنتيکي در سياسگذاران اجتماعي کشور پديد آمده است. آنچه که مي ماند حس نامطبوعي از بي برنامگي، استيصال ودوري ازمردم مسئولين کشور است که نه تنها با ارائه سبک ترين وسخيف ترين برداشت ها نسبت به مسائلي که جامعه با آنها روبروست موجب رنجش خاطر مي شوند، بلکه با ناديده گرفتن امکانات ومنابع انساني و دلهاي پاکي که براي حل بحران هاي جامعه بي تابي مي کنند - اما دمادم ناديده گرفته مي شوند - فرصت هاي محدودي که براي برطرف کردن نا بساماني هاي عمده اي که روزي بسيارقابل حل به نظر مي رسيد را به باد مي دهند وجامعه را دربرابر بحران هاي اجتماعي بي پناه مي گذارند.

7- آقاي وزيرکشور، پيام را گرفته ايد، بحراني که به آن اشاره مي کنيد وجود دارد. دلايل وريشه ها وتبعاتش هم مشخص است. اما لطفا آدرس عوضي به مردم ندهيد.